Volgens zijn vrouw ‘spaart’ Wim de Jong ‘blootplaatjes van vreemde vrouwen’. Wim vindt zelf dat hij met zijn collectie blootfoto’s een ode brengt aan de hobbyfotografie en een bijdrage levert aan de fotogeschiedenis. Hoe je het ook bekijkt, zijn verzamelwoede leidde tot een prachtige tentoonstelling in de Kunsthal: ‘For Your Eyes Only’.
Wim de Jong (1957) is schrijver en journalist en bij menig Rotterdammer bekend om zijn culinaire recensies in NRC Handelsblad. Wim is echter ook een fervent amateurfotograaf en fotoverzamelaar. In zijn werkkamer in Blijdorp zocht hij op zijn pc zes jaar lang twee tot drie uur per dag naar foto’s van amateurfotografen. Op de veilingsites zag hij zo honderdduizenden foto’s voorbijkomen.
Wim zocht naar een specifiek genre: de blootfoto. Mannen die hun vrouwen in geheel of gedeeltelijk ontklede staat vastlegden op de gevoelige plaat. Het zijn foto’s die normaal gesproken verborgen blijven en het leek hem interessant om vanuit historisch perspectief het blootgenre in de amateurfotografie in kaart te brengen. Wim verzamelde ruim duizend foto’s die ergens tussen 1870 en 1985 zijn gemaakt. Hij koos 1870 als startpunt omdat er toen voor het eerst betaalbare camera’s op de markt kwamen en 1985 omdat toen door de komst van de digitale camera iedereen zijn donkere kamer begon op te doeken.
Het verhaal achter de foto
Door zijn journalistieke achtergrond zag Wim allerlei verhalen achter de foto’s opdoemen. “Ik probeerde een journalistieke context te vinden voor de tijd waarin de foto’s zijn gemaakt en het genre waartoe de foto’s behoorden. Ik vond het leuk om het verhaal eromheen te vertellen en begon een blog.” Het bleef niet bij bloggen want de Kunsthal raakte geïnteresseerd. Het idee voor een tentoonstelling werd geboren en uiteindelijk kwam er ook het boek waarin Wim de foto’s in verschillende rubrieken onderbracht.
“Toen ik enkele honderden foto’s had begon ik allerlei dwarsverbanden te zien en kon ik ze in rubrieken onderbrengen. Zo werden de foto’s gemaakt in de slaapkamer, in de keuken, de badkamer en soms kwam ook de tuin aan bod. En er waren speciale gelegenheden. Ik zag dat mannen met Kerstmis hun vrouwen lingerie cadeau gaven en dat moest vervolgens worden vastgelegd.”
De blootfoto’s van de amateurs komen vooral uit Duitsland, Frankrijk, de Verenigde Staten en het Oostblok. Nederlandse blootfoto’s is De Jong gek genoeg niet tegengekomen. Op één setje na. Het zijn drie verkleurde polaroids uit 1970 waarover een prachtige oranje gloed ligt. De foto’s tonen een dame in bikini die op een tuinstoel verschillende standen aanneemt. Wim vermoedt dat het gebrek aan Nederlandse blootfoto’s te maken heeft met onze calvinistische aard.
Een blote enkel
Als je de tentoonstelling bezoekt of het boek doorbladert zie je dat de foto’s weinig met erotiek en niets met pornografie te maken hebben. Het zijn ondeugende, maar ook lieve en ontroerende foto’s. Wim heeft daar ook bewust naar gezocht. “Al doende bleek dat ik de aangeklede blootfoto’s het leukste vond. Foto’s die alleen een blote enkel tonen, een decolleté, een glimp. Dat zijn de spannendste, liefste en aandoenlijkste foto’s.”
Wim’s verzameling is inmiddels afgerond. “Ik ga mij niet meer met amateurfotografie bezighouden, maar er komt een vervolg dat even spannend is. Ik heb gemerkt dat ik Franse fotografie uit de jaren 1920 – 1930 het allermooiste vind en dan van professionele fotografen, zoals Brassaï. Het wordt niet makkelijk om die foto’s te vinden. Ik sluit aan bij een lange rij van verzamelaars.”
Wanneer de (niet-calvinistische) inwoners van Blijdorp echter nog een geschikte blootfoto hebben, dan zegt Wim geen nee. “Ik heb nog allerlei zoekopdrachten uitstaan en er komen nog steeds foto’s binnen.” Blijdorp, hoog tijd om de oude albums op zolder nog eens na te lopen.
Expositie en boek
De expositie in de Kunsthal Rotterdam is te zien tot en met 7 februari 2021.
Het boek For Your Eyes Only, blootfotografie in huis, tuin, bed, bad, bos, branding en keuken 1870 – 1985 is te koop in de Kunsthal en bij iedere boekhandel.
Wim de Jongs blog: https://doehetdanvoormij.nl/