“Wat ik aan de hand van mijn negatieven kan uitvogelen, moet dat begin 1962 zijn geweest”, vertelt fotograaf Helmuth Tjemmes, 80 jaar, als ik hem vraag in welk jaar hij deze foto van de De Savornin Lohmanlaan heeft gemaakt.
“Ik zwierf altijd door de stad om de leefomstandigheden van de bewoners te fotograferen en tijdens een van mijn zwerftochten kwam ik hierlangs, ik had geen speciaal doel voor ogen. Misschien was ik op weg ergens naartoe.”
In het fotoboek ‘Mensen in Rotterdam’ toont fotograaf Tjemmes een heel divers en prachtig tijdsbeeld van de jaren vijftig en zestig in Rotterdam, de tijden van de wederopbouw.
Als ik het fotoboek bij een fototentoonstelling doorblader, valt me deze foto direct op. De plek ziet er bekend uit, maar waar is dit ook alweer? Ah ja, de hoek van de Bergselaan en De Savornin Lohmanlaan. De inrichting van de straat was toen wel anders, met smallere stoepen en een perk in het midden.
En de telefooncel, prominent in beeld, ja, die staat er nu natuurlijk niet meer. In 1962 had niet iedereen een telefoonaansluiting thuis; een telefooncel op straat bood uitkomst om iemand te spreken. Hoe anders communiceren we tegenwoordig.
Helmuth licht verder toe: “Wat mij intrigeerde aan deze plek, was de diepte van de straat met daar vooraan de telefooncel. In het begin is de straat smal met daarin de telefooncel en daarna de breedte van de straat.
Soms heeft het niet iets speciaals, maar vind ik het gewoon een leuke plaat. Zo zijn alle foto’s in mijn fotoboek tot stand gekomen.
En soms vraagt de situatie, zoals mist en regen, om er een foto van te maken.”
Het verstilde beeld van een druilerige winterdag in Bergpolder, de laatste restjes sneeuw, de blik van de jongen naar de fotograaf, de auto’s uit die tijd, de vrouw in de telefooncel, lopende mensen in de mist, een achterwiel van een fiets. Links, tussen de bomen, een klok. Tien over één.
Een foto waar ogenschijnlijk zo weinig op gebeurt, maar waar zoveel op te zien is.
Een bijzondere foto.
En plots realiseer ik me iets. Ik reken snel terug. Toen Helmuth deze foto begin 1962 maakte …, was hij … net 18 jaar geworden. Ook heel bijzonder.