In mei kon iedereen over het spoor van de voormalige Hofpleinlijn lopen. ‘Over de bogen’ was een muzikale wandeling georganiseerd door het O. Festival in samenwerking met de Rotterdamse Dakendagen. Het was voor het eerst dat bewoners over dit Rijksmonument konden lopen en gelijk ook voor het laatst, voordat het dak de komende jaren als park zal worden ingericht. Honderden mensen maakten gebruik van deze unieke gelegenheid. Zo ook uw Wijkkrant.
Voor deze muzikale wandeling werd kunstenaar en wijkbewoner Merel Smitt gevraagd om op zoek te gaan naar verhalen en herinneringen over de Hofpleinlijn. Fragmenten uit deze gesprekken zijn verwerkt in de verhaallijn en de muziek tijdens het evenement ‘Over de Bogen’. Merel woont sinds een jaar of tien in Bergpolder, zelf heeft ze de trein nooit zien rijden over het spoor: “Ik probeer het me voor te stellen, een trein zo dwars door de stad, best bijzonder.”
Over de bogen
De Wijkkrant is nieuwsgierig naar de verhalen over de Hofbogen en dus liep de verslaggever mee tijdens de muzikale wandeling tijdens een hevige regenbui. Al struinend over de oude spoorlijn kwamen we op verschillende plekken geluidsinstallaties van kunstenaarsduo Strijbos & Van Rijswijk tegen. Fragmenten uit de verhalen van de omwonenden, historische informatie over de Hofpleinlijn en stadsgeluiden waren verweven met muziek. Daarmee werd de oude spoorlijn echt tot leven gebracht.
Omdat het nieuwe Hofbogenpark ongetwijfeld een trekker voor bezoekers en toeristen zal worden, zijn er omwonenden die zich afvragen wat dat betekent voor hun rust en privacy als er meer mensen door hun directe leefomgeving lopen.
Tijdens de wandeling hoorde ik ook een reactie van iemand die er juist naar uitkeek om straks mensen, dieren en groen op de bogen te zien vanuit haar huis: “Ik vind het zo mooi dat er veel ruimte komt voor vlinders, voor wilde bijen en voor kleine zoogdieren. En dat er trappetjes zijn opgenomen voor egels.”
Verhalen
Bijzonder is dat het spoor eerst is aangelegd in toen nog een hele lege omgeving. Pas later zijn de gebouwen en woningen eromheen gebouwd. Je ziet ook op de Hofbogen zelf dieren afgebeeld. Dat zijn allemaal dieren die zich in die tijd hier in de weilanden bevonden.
Al wandelend hoorde ik dit opmerkelijke verhaal: “Ik vind het zo bijzonder, zo’n verlaten spoor. Ik ben er ook weleens vanuit mijn huis, vlak aan het spoor, op geklommen. Dan heb je wel een soort van gleuf, best wel diep, dus ook wel eng. En daar moet je dan overheen springen en dan ben je op het spoor. Het is echt best wel eng, maar ik vind het zo leuk.”
Zij vond het zelf ook wel surrealistisch: “Vanuit mijn raam zag ik mezelf dan als een soort mythisch figuur voorbijrennen over dat spoor en zo verdwijnen in de verte.”
Een andere bewoner vertelde: “Als ik zelf met de trein naar Den Haag reed, ging ik altijd zo in de trein zitten dat ik mijn eigen huis kon zien.”
Laatste trein
Ook bijzonder om te horen is hoe de trein was ingebed in het leven van de omwonenden. Een bewoonster was zo gewend aan de trein, dat ze altijd wachtte op de laatste trein. Die trein was dan een soort wekker om naar bed te gaan. Toen de Hofpleintrein ophield te bestaan, zat ze als het ware nog steeds te wachten op de wekker. Daaraan was ze zo gewend.
Toen in 2010 de allerlaatste trein op de Hofpleinlijn voorbijreed stonden er veel mensen vanuit hun huizen naar de trein te zwaaien.
Een historicus vertelde dat hij het altijd fascinerend vond, zo’n spoor door de stad: “In Nederland hebben maar twee steden die dat op deze schaal hebben. En in Rotterdam zit de bebouwing er echt dicht op. De hele beleving van de bogen gaat veranderen, straks wordt het echt een stadspanorama, lopend over de bogen krijg je een hele andere kijk op de stad.”
Er komt nog een website met alle fragmenten van de verhalen om thuis nog eens te beluisteren.